Op vrijdag 30 mei 2025 opent in Atelier K84 de solo-expositie Metamorfose van filmmaker, mediakunstenaar en fotograaf Pim Zwier. 

Metamorfose is een serie foto’s waarin verschillende inheemse rupsen te zien zijn op hun specifieke waardplanten. Voor dit project is Pim Zwier in zijn atelier op de Lauriergracht in Amsterdam zelf rupsen gaan opkweken om het adembenemende proces van de volledige transformatie van rups naar vlinder van nabij te kunnen volgen. Met als resultaat prachtige, op bamboepapier afgedrukte foto’s gemaakt tegen een witte achtergrond: een visuele verwijzing naar het voor Pim inspirerende werk van natuuronderzoekster en insecten- en bloemenschilderes Maria Sibylla Merian uit de 17e eeuw.

Het project Metamorfose bestaat behalve de fotoserie ook uit een veel geprezen film, die in 2023 op IDFA in première is gegaan en het levensverhaal van Maria Sybille Merian volgt. De NRC merkt terecht op: “Rupsen zijn de echte sterren in deze biografische film.” Fragmenten van de film zullen tijdens de foto-expositie ook te zien zijn in Atelier K84.

Zoals gebruikelijk bij Atelier K84 zal Pim tijdens de openingstijden van Metamorfose – vrijdag en zaterdag van 12-18 uur – steeds zelf in de kunstruimte aanwezig zijn. Hij kijkt ernaar uit om over zijn project in gesprek te gaan met belangstellenden.

Metamorfose is een project over vlinders en hun metamorfose, over rupsen en hun waardplanten. Het project bestaat uit zowel een fotoserie als een film. Pim Zwier: “Kijken naar hoe een rups zich verpopt of hoe een vlinder tevoorschijn komt uit zijn pop, is getuige zijn van een mysterie dat zich langzaam voor mijn ogen ontvouwt. Hoe meer ik ontdek over de metamorfose, hoe complexer het wordt. Elke verpopping blijft adembenemend.”

Het werk van entomologen avant-la-lettre Johannes Goedaert (1617-1668), Steven Blankaert (1650-1704) en Maria Sibylla Merian (1647-1717) was voor Pim in 2021 de aanleiding en inspiratiebron om de metamorfose van vlinders te onderzoeken. Met een ongeëvenaarde blik op alles wat in hun omgeving rondkroop en -vloog, hebben Goedaert, Blankaert en Merian de volledige metamorfose van vlinders vastgelegd in buitengewone tekeningen, schilderijen en gravures. Uit hun woorden spreekt een bijna obsessieve fascinatie voor de rupsenwereld. Steeds weer verzamelden ze rupsen, om ze te voeden en te verzorgen, in de hoop de transformatie waar te kunnen nemen. Van rups, via pop, tot vlinder: ze legden nauwgezet de verschillende fases van de metamorfose van vlinders vast in wonderschone gravures. Hun observaties gaven Pim toegang tot de verbazingwekkende wereld van rupsen.

In navolging van Goedaert, Blankaert en Merian is Pim zelf ook rupsen gaan kweken om hun metamorfose te observeren en documenteren. Hij is daarvoor rupsen gaan zoeken ‘in het veld’; natuurgebieden, parken en stedelijke rafelranden. Hoofdzakelijk dichtbij huis, in en rond Amsterdam. Ook Merian en Blankaert woonden en werkten het tweede deel van hun leven in Amsterdam.

Ecologie. Bij aanvang was het voor Pim confronterend om te beseffen hoe weinig hij van vlinders weet. Hij is blij verrast met iedere ontdekking en zijn bewustzijn groeit over hoe nauw rupsen met hun waardplanten zijn verbonden. Hij leert dat iedere rupsensoort haar eigen waardplant heeft en slechts eet van deze ene of een beperkt aantal planten. Voor elke nieuwe soort moet Pim de juiste waardplant(en) vinden om ze te voeden. Hij ontdekt hoe ieder puzzelstukje past in een ander puzzelstukje, en deel uitmaakt van een groot geheel. Het werken met rupsen verandert zijn bewustzijn van de wereld van de vlinders; een groeiend bewustzijn van hun biodiversiteit en ecosystemen.

Pim Zwier: “Gestaag voel ik me, middels de rupsen, steeds meer betrokken bij de natuur. Ik word bewust van hoe kwetsbaar het is en hoezeer de wonderschone vlinderwereld die ik aan het ontdekken ben, bedreigd wordt en in een ras tempo verdwijnt.” Recent onderzoek van de Vlinderstichting en het CBS heeft uitgewezen dat de vlinderstand tussen 1992 en 2024 met gemiddeld 56% is gedaald.

Metamorfose, de film. De fascinerende film volgt het levensverhaal van Maria Sybille Merian en is in 2023 op IDFA in première gegaan. In maart 2025 is de film vervolgens in roulatie gegaan in de filmhuizen en heeft lovende recensies ontvangen in onder meer de Volkskrant, NRC, Trouw en Het Parool. De met veel liefde en precisie gemaakte film is een originele combinatie van natuurdocumentaire, kostuumdrama en een biografische film, en werd genomineerd voor de Best Dutch Film Award op IDFA in de Luminous-sectie.